Dijital Oyunlarda İslamofobi Nedir?

İslam dini için kutsal sayılan mekanların objelerinin etrafında dönen oyun görsel ve işitsel yetileri kullanarak, bilinç altında İslam dinini ve Müslüman ülkeleri kötü göstermektedir. Oyuncunun zihninde canlanan görüntü ise, Müslümanlardan zarar görmemesine karşın oyundan etkilenerek Müslümanların saldırgan olduğu düşüncesine kapılmasıdır.

Nitekim bu kirli düşüncenin unsuru olarak Yeni Zelanda’nın ChristChurch kentinde cuma namazı sırasında iki camiye terörist saldırı düzenlenmesi sonucu 49 kişi şehit olmuştu. Terörist saldırı anlarını, üzerine koyduğu kameralar sayesinde Facebook üzerinden canlı yayın yaparak paylaşmıştı. Bu görüntüleri analiz eden uzmanlar ise kamera açılarının tıpkı oyunlardaki gibi konumlandırıldığını öne sürdü.

İslam ve fobi kelimelerinin birleşmesinden oluşan İslamofobi kelimesi, Yunanca yabancı düşmanlığını ifade eden xenophobia kelimesinden türemektedir. Xenos (yabancı) ve phobos (korku) kelimelerden oluşan xenophobia, yabancılara karşı duyulan korkuyu, antipatiyi ve düşmanlığı ifade etmektedir. İslamofobinin anlam olarak İslam karşıtlığı, İslam korkusudur. İslam dini barış dini olmasına karşın Müslümanlara ve İslam’a ön yargılı yaklaşım sebebiyle yapılan ayrımcılıktan kaynaklanmaktadır.

Aslına bakılırsa yakın zamanda İslamofobik davranışların var olduğu anlaşılsa da, bu durum çok daha öncelere kadar ilerlemekte Endülüs yani günümüzdeki İspanya’ya kadar gitmektedir. Zaman içerisinde İslam düşmanlığı yer yer artmış yer yer durağanlaşmıştır. Son 10 yılda ise İslam düşmanlığı âdeta moda haline gelmiş, özellikle gençler arasında popüler olmaya başlamıştır.

11 Eylül 2001 yılında yaşanan ikiz kule saldırıları ile gözle görülür şekilde İslam karşıtlığı hızla yükselmiştir. Bunun devamında ise batıda Müslümanlığın olmaması gerektiği düşünülmüş ve batı ülkelerinde yaşayan Müslümanlara karşıda hareket içerisine girilmiştir. Genellikle fiziksel olmayan bu hareket psikolojik baskıyı ve ötekileştirmeyi ön planda tutan unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

Popüler hale gelen İslam düşmanlığı yazılı ve görsel basına da yansımış şiddet unsurları ve terör olayları ile İslam dini ve Müslümanlığın ilişkilendirilmesi amaçlanmıştır. Bunun en tipik örneği ise karikatürler ve sinemalar ile Müslümanlığın barbar, şiddet taraftarı, gerici ve şehvet düşkünü olarak gösterilmesidir.

Teknolojin gelişmesi, bilişim sektöründe ilerleme kaydedilmesine sebep olmuş, yeni bilişim teknolojilerinin sunduğu unsurlarla da islamofobi herkese hitap edebilecek formlara dönüştürülmüştür. Bilişim teknolojilerinin unsuru olarak sosyal medya ortaya çıkmış ve birçok insan tarafından kullanılır hale gelmiştir. Böylelikle İslam düşmanlığının daha büyük kitlelere ulaştırılması sağlanmıştır. Din olarak İslam’a ve Müslümanlara ayrımcı, ötekileştirici ve hatta düşmanca tavır alınmasını kapsayan “İslamofobi” de, bu durumun sıklıkla yaşandığı fenomendir.

İslamofobi, dijital oyunlar içerisinde kiminde doğrudan kiminde dolaylı yoldan işlenmektedir ve oyun oynayan kitlelerde bu yönde tutum, tavır ya da davranış oluşmasına ortam hazırlanmaktadır. İslamofobik içeriğe sahip oyunları oynayan oyuncuların bu tarz içeriğe nasıl baktığı, ne kadar desteklediği ya da karşı çıktığı anlaşılmaya çalışılmaktadır. Bu kapsamda 2016 yılında T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın ortaya koyduğu İslamofobi içerikli 19 oyunu oynayan yabancı uyruklu oyuncuların yorumları tematik içerik analizine tabi tutularak incelenmiştir.

Dünyada en çok satan hatta satış rekorları kıran oyunlara bakıldığında bu oyunların neredeyse her saniyesinde akan kanın, kırılan kemiklerin, kopan uzuvların, kesilen ya da koparılan kafaların, zombilerin, birbirinden korkunç uzaylıların, uyuşturucunun, mafyanın, kavganın, silahın, hırsızların, büyücülerin ve saymakla bitmeyecek daha pek çok olumsuz içeriğin yer aldığını görmek mümkündür.

Somut olarak doğrudan oyunlarda görülen bu olumsuz içeriklerin dışında nefret içerikli söylem ve ötekileştirme gibi alttan alta ve dolaylı olarak verilen içerikler de en az somut içerikler kadar tehlike arz etmektedir. Dijital oyunlar vasıtasıyla kültürün, ırkın, dinin, ideolojinin, görüşün vs. benimsenmesine yönelik propaganda yapılması mümkün iken bu durumun tam tersi de mümkündür. İslamofobi, bu mümkünatın hayat bulmuş halidir. İslamofobi, en çok satan ve en çok oynanan oyunlarda sıklıkla işlenen olgudur.

Çocukların ve gençlerin fikir dünyalarını oluşturdukları en aktif dönemlerinde yoğun olarak oynadığı dijital oyunlar nedeniyle birer İslam düşmanı, en azından İslam dininden korkan birer fert olarak yetişmeleri pekâlâ mümkündür. Oyunlarda kimi zaman Müslümanları terörle eşleştirerek, kimi zaman barbarlıkla, iki yüzlülükle veya şehvetle özdeşleştirerek, kimi zaman da İslam’da kutsallık atfedilen öğelerle alay ederek bu korku ve düşmanlık beslenmektedir.

T.C. Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın 2016 yılında ortaya koyduğu rapora göre İslamofobi içerikli 19 oyun ve İslamofobik içerikleri şu şekildedir.

• Ayo Dance: Karakterlerin dans etmesini konu edinen bu oyunda dans eden karakterin ayaklarının altında Kur’an-ı Kerim bulunmaktadır.
• Bomb Gazze: Mobil oyun olarak tasarlanan bu oyunda elinde kalaşnikof bulunan Gazzeli teröristler bulunmaktadır ve uçak hızla geçerken o teröristler bombalanmaya çalışılmaktadır. Oyunda Gazze halkının terörist olduğu mesajı verilmektedir ve İsrail bombardımanları meşrulaştırılmaktadır.
• Command Conquer Generals Zero Hour: Oyunda GLA isminde İslami bir terör örgütü vardır. Bu örgüt saldırılarında canlı bombaları ve kimyasal silahları kullanarak toplu katliamlar gerçekleştirmektedir.
• Call Of Duty 2: 2. Dünya Savaşı sırasında hücum eden birliklerle hareket eden uçaklar caminin minaresini doğrudan hedef alarak yıkmaktadır.
• Call Of Duty Black Ops 2: Müslümanların birer terörist olarak lanse edildiği bu oyunda Müslümanlar dünyayı tehdit eden çeşitli savaş teknolojilerini kullanmaktadır. Duvarlarda ve birçok yerde “Allah” lafzı ve “Muhammed” lafzı yer almaktadır.
• Call Of Duty Modern Warfare 2: Oyundaki bir bölümde karakterin girdiği evin banyosunda klozetin üzerindeki resmin çerçevesi “Allah güzeldir ve güzel olanı sever” mealindeki hadis-i şerif ile bezelidir.
• Clive Barkers Undying: Oyunda şeytan ile yapılan mücadelede şeytanın ayaklarını bastığı platformun yüzeyinde hadis-i şerif yazılıdır.
• Counter Strike: Oyunda savaşın yapıldığı haritalardan bazıları Müslüman mahallesi olarak tasarlanmıştır ve duvarlarda Arapça metinler bulunmaktadır. Yapımcı firmanın güncellemesinden önce de teröristler ölürlerken “Allahu Ekber” ve “La ilahe İllallah” diye bağırmaktadır. Gelen tepkiler üzerine bu sesler kaldırılmıştır.
• Devil May Cry 3 Dante’s Awakening: Müslümanların kıblesi olan Kâbe’nin ayet yazılı kapıları oyunda şer odaklarının giriş kapısı olarak tasarlanmıştır.
• Faith Fighter: Oyunda Allah, çeşitli inançtaki tanrılar, Hz. İsa, Buda ve Hz. Muhammed birbirleriyle karşılıklı olarak dövüştürülmektedir. Gelen tepkiler nedeniyle önceden açık olan Hz. Muhammed’in yüzü sansürlenmiştir fakat başında sarık belinde kılıç ayağında çarık olarak tasarımlanmış karakter, karşısındakini yendiğinde medya da sıkça duyulduğu şekilde “Allahu Ekber” diye bağırmaktadır.
• Guitar Hero 3: Oyundaki bazı sahnelerde gitar çalan karakterlerin ayakların altında Allah lafzı vardır.
• Little Big Planet 3: Oyunun oynanışında İslamofobik içerik olmamakla birlikte oyun müziğinin ilk başta Ankebût Sûresi 57. ayette yer alan ve meâlen “Her canlı ölümü tadacaktır” manasına gelen “küllü nefsin zaikatül mevt” sözleri ile başlaması, ardından Rahman Sûresi 26. ayette yer alan ve meâlen “Her canlı yok olacaktır” manasına gelen “küllü men aleyha fân” sözleri ile devam etmesi oyunun İslamofobik olarak değerlendirilmesine neden olmuştur. Zira ayetlerin altta gitar nameleri eşliğinde, Kur’an-ı Kerim’in kıraatına (okunuşuna) aykırı bir şekilde melodik olarak, şarkı formunda verilmesi neticesinde Müslümanların kutsal kitabıyla alay edildiği düşünülmektedir.
• Minarett Attack: 2009 yılında İsviçre’de minarelerin inşasının yasaklanmasını içeren referandumdan önce hem Android hem de iOS’ta yayımlanan oyundur. Oyunda sakin yerleşim yerleriyle, kiliseleriyle ve zirvesinde İsviçre bayrağı dalgalanan dağlarıyla beliren İsviçre, anda yerden çıkıp mantar gibi çoğalmaya başlayan minarelerle ve ezan okuyan müezzinlerle dolmaktadır. Oyunda bu minareler hedef alınarak vurulmaktadır.
• Muslim Massacre: Oyun ilk olarak Müslümanların ne gibi terörist faaliyetler gerçekleştirdiğini anlatan gazete haberleriyle başlamakta, ardından oyuna geçilmektedir. Oyundaki kahraman (!) kendine yaklaşarak saldıran entarili, çarşaflı binlerce kişiyi öldürmektedir. Oyunun ilerleyen seviyelerinde entarili kişilerin saldırıları intihar bombacılığına ve roketlerle saldırıya dönüşmektedir. Oyunun sonunda ise sırasıyla Hz. Muhammed ve Allah ile savaşılmakta, onların öldürülmesi istenilmektedir.
• Resident Evil 4: Oyunda Hz. Muhammed’in Medine’de bulunan kabrinin kapısı, zombilerin saldırdığı kapı olarak tasarlanmış, kapının üzerine de illüminati logosu işlenmiştir.
• Resident Evil 5: Oyunda yer alan sahnede kütüphane mevcuttur. Bu kütüphanede tüm kitaplar raflardayken sadece Kur’an-ı Kerim yerdedir.
• Serious Sam: Oyunda Müslümanların dördüncü halifesi olan Hz. Ali’nin kabri birebir tasarlanmış olup bu kabrin içinden devamlı uzaylı yaratıklar türeyip oyuncuya saldırmaktadır.
• Tekken Tag Tournament: Bu oyunda yer alan “Saudi” sahnesinde karakterlerin dövüştüğü platformun etrafında Kâbe’nin revakları yer almaktadır ve yerlerdeki taşların bazılarında “Allah” yazılıdır.
• Zack & Wiki: Korsan temalı bu oyunda karakterler alevlerin içindeki hazine sandığını Kâbe’ de yapılanın tersi istikametinde tavaf etmekte, dışarıdan “Allahu Ekber” sesi duyulduktan sonra da o sandığa secde etmektedirler.

Dijital oyunlardaki tüm bu olumsuz içerikler DEAŞ, El-Kaide, Boko Haram gibi İslam adına faaliyetlerini gerçekleştirdiklerini iddia eden terör örgütlerinin konvansiyonel ve sosyal medyada sıklıkla yer alan canlı bomba eylemleri ve kafa kesme görüntüleri gibi konjonktürel durumla paralel gidince, sonuç olarak ABD’de ve Avrupa ülkelerinde camilere saldırı, Müslümanlara saldırı, İslam karşıtı dernekler ve İslam karşıtı protestolar, yürüyüşler, eylemler vs. ortaya çıkmaktadır.