Alper Gezeravcı uzayda yapılan ilk deneyi yayınladı

Alper Gezeravcı‘nın, 19 Ocak 2024’te uzaya çıkışının ardından, SpaceX‘e ait Dragon kapsülüyle yolculuğa başlayıp kalkıştan 32 saat sonra Uluslararası Uzay İstasyonu’na ulaştığı belirtildi. 14 günlük görev süreci sonrasında (kalkış erteleme süreci hariç), Gezeravcı’nın 7 Şubat 2024’te dönüş yolculuğuna başladığı ifade edildi. İlk deneyin videosunun ise bugün Türkiye Uzay Ajansı tarafından paylaşıldığı vurgulandı.

Yapılan deneyde, mikro yer çekimi ortamında cisimlerin hareket dinamiklerinin incelendiği ve bir cismin yer çekiminin sıfır kabul edilebildiği  ortamda dönme, atalet momenti gibi değişkenlerinin nasıl değiştiğinin gözlemlendiği belirtildi. Deneyin ortaokul, lise ve üniversite düzeyinde müfredatta işlenen “dinamik” konuları için büyük önem taşıdığına dikkat çekildi ve video ile deneyin Türkiye Uzay Ajansı (TUA) resmi Twitter (X) hesabından paylaşıldığı ifade edildi.

Türkiye’nin ilk astronotu @TURKastro; mikro yer çekimi ortamında cisimlerin hareket dinamiklerini incelediği, dönme ve atalet durumu üzerine keyifli bir video çekti. 🧑🏼‍🚀🎾

Newton’un hareket yasalarının uzayda nasıl işlediğini gösteren bu video, uzay fiziğine dair merakınızı… pic.twitter.com/xCLEd5az9S

— Türkiye Uzay Ajansı (@tuajans) February 7, 2024

Alper Gezeravcı uzayda hangi deney ve araştırmaları yaptı?

Alper Gezeravcı’nın uzayda gerçekleştirdiği diğer deneyler ve araştırmalar şunlar oldu:

EXTRAMOPHYTE: Yüksek sıcaklık, ağır metal kirliliği, kuraklık veya tuzluluk gibi zorlu çevresel koşullarda hayatta kalabilen ve gelişebilen bitkilerin yeryüzündeki strese uyum özelliklerinin uzay ortamında incelendiği belirtildi.

CRISPR-GEM: Bu deneyde, bitkilerde uzay ve Dünya koşullarında genetik değişiklikler test edilerek CRISPR tekniğinin mikro yer çekimi ortamında ne kadar etkili olduğunun araştırıldığı ifade edildi.

UYNA: Türkiye’nin uzay, havacılık ve savunma sanayisi için yeni nesil malzeme geliştirme kabiliyeti kazanması amacıyla yüksek entropili yeni nesil uzay alaşımlarının incelendiği vurgulandı.

gMETAL: Bu çalışmayla uzay aracı motorlarının, itkinin yani aracın havada, karada veya suda ilerlemesi için gereken kuvvetin üretilmesinde daha verimli hâle gelmesi hedeflenerek kimyasal tepkimesiz koşullarda, katı parçacıklar ile bunların bulunduğu akışkan ortam arasında homojen bir karışımın oluşturulmasına düşük yer çekiminin etkisinin gözlemlendiği belirtildi.

UzMAn: Mikroalglerin düşük yer çekimi ortamındaki hareketlerinin gözlemlendiği ve bu alglerin uzaydaki yaşam destek sistemleri için potansiyelinin araştırıldığı ifade edildi.

PRANET: Arılar tarafından üretilen propolisin düşük yer çekimi ortamındaki hareketlerinin gözlemlenerek uzay ortamında kullanılabilecek bir antibakteriyel ürün olup olamayacağının belirlendiği aktarıldı.

METABOLOM: Astronotlardan alınan kan, idrar ve tükürük örnekleri üzerinde yapılacak analizler sayesinde uzay koşullarının insan sağlığı üzerindeki etkilerinin ortaya çıkarılması hedeflendiği ifade edildi.

MİYELOİD: Bağışıklık sistemindeki değişikliklerin miyeloid tipteki kan hücreleri özelinde araştırıldığı ve uzay yolculuklarının kanserle birlikte bağışıklık sistemini ilgilendiren pek çok hastalık üzerine olası etkilerinin anlaşılmasının amaçlandığı vurgulandı.

MESSAGE: Astronotların bağışıklık sisteminin düşük yer çekimi koşullarında nasıl tepkiler verdiğinin ve uzayda geçirilen süre arttıkça bağışıklığın nasıl bir uyum gösterdiğinin araştırıldığı ve bu bilgilerin astronotların sağlığının daha iyi korunması ve uzayda kolonileşmeye yönelik planların güçlendirilmesi için kullanılacağı belirtildi.

MİYOKA: Düşük yer çekimli ortamda gerçekleştirilen kurşunsuz lehimleme deneyi ile Alper Gezeravcı’nın Uluslararası Uzay İstasyonu’nda elektronik kart üzerine kurşunsuz bileşen montajı gerçekleştirdiği belirtildi.

OKSİJEN SATÜRASYONU: Yapay zeka desteğiyle verilen havanın oksijen seviyesinin hesaplanarak düşük yer çekiminin sebep olduğu farklılıkların ve rahatsızlıkların tanımlanmasının hedeflendiği ifade edildi.

VOKALKORD: Yapay zekâdan yararlanarak seste meydana gelen frekans değişimlerinden solunum sistemi fizyolojisindeki rahatsızlıkların tespit edilmesinin ve düşük yer çekimli ortamın insan sesi üzerine etkilerinin araştırıldığının belirtildiği ifade edildi.

ALGALSPACE: Ülkemizin düzenlediği Ulusal Kutup Bilim Seferleri’nde örnekleri toplanan ekstremofilik yani sıcaklık, pH, tuzluluk, UV radyasyonu gibi aşırı çevresel koşullara uyum sağlayabilen mikroalgler ile ılıman koşullarda yetişen mikroalglerin uzay ortamında karşılaştırmalı üretiminin gerçekleştirildiği belirtildi.